
«Σμιλεύοντας το χρόνο»
Ρωμαϊκή αίθουσα, Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων, 2023-2024
H ψηφιακή παρέμβαση, διάρκειας έξι λεπτών, με τίτλο «Σμιλεύοντας το χρόνο» επικεντρώνεται στη μαρμάρινη ρωμαϊκή σαρκοφάγο, με σκηνές από την Ιλιάδα, που βρέθηκε στο Λαδοχώρι Θεσπρωτίας (αρ. ευρ. ΑΜΙ 6176) και παρουσιάζεται στην αίθουσα για τη Ρωμαϊκή Εποχή στην Ήπειρο.
Βασική σχεδιαστική επιλογή υπήρξε, μέσω της τεχνολογίας της χαρτογραφημένης προβολής, να τονιστούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του αρχαιολογικού αντικειμένου, να προβληθεί η πολυπρόσωπη σύνθεση, η αφηγηματική συμπύκνωση και η οργανική σύνδεση των επιμέρους τμημάτων της, να αναδειχθούν λεπτομέρειες – φορείς νοημάτων οι οποίες θα μπορούσαν ίσως να μείνουν «αθέατες».
Κύρια σημεία οπτικής αφήγησης
Η οπτική αφήγηση ξεκινά με τον τονισμό της οργάνωσης του μουσειακού αντικειμένου σε τρία επίπεδα και δύο νοητά τρίγωνα – θεματικές ενότητες. Ακολουθούν: η «γραμμική περιγραφή» της μορφής του Αχιλλέα που είναι ο πρωταγωνιστής της σκηνής και σχετίζεται γενεαλογικά με τους κατοίκους της αρχαίας Ηπείρου, και η αναπαράσταση σκηνής από την αρχαία ελληνική αγγειογραφία με την επίδεση τραύματος του Πατρόκλου από τον Αχιλλέα, ως έκφραση της φιλίας των δυο ομηρικών ηρώων.
Μια σειρά από επεισόδια παρουσιάζονται στη συνέχεια ως «στιγμιότυπα». Η μονομαχία Πατρόκλου – Έκτορα, ο θάνατος του Πατρόκλου, ο θυμός και ο θρήνος του Αχιλλέα, που λειτούργησαν ως καταλύτης για τα γεγονότα που ακολούθησαν, δηλαδή τη μονομαχία Αχιλλέα – Έκτορα, το θάνατο του Έκτορα, και την περιφορά του νεκρού σώματος του Τρώα ηγεμόνα.
Οι μορφές των ηρώων σχεδιάζονται με βάση την αγγειογραφία, όπως και τα ονόματά τους.
Με το φωτισμό της μορφής του Πριάμου, η προβολή εστιάζεται στις ανάγλυφες μορφές της παράστασης, τις οποίες «παρακολουθεί» με ακρίβεια και με τις οποίες ενσωματώνεται, ενώ προσθέτει παράλληλα μικρά στοιχεία κίνησης, ζωντάνιας και αμεσότητας (όπως η ανάδειξη του διακριτικού διαμεσολαβητικού ρόλου των θεών, ο θαλάσσιος θίασος, η σκηνή της ικεσίας του Πριάμου, η έκφραση της ανταπόκρισης του Αχιλλέα στην παράκλησή του με την καταληκτική ελαφρά κίνηση του κεφαλιού).
Η συγχρονική κατανόηση της ανάγλυφης παράστασης (δηλαδή η «κινηματογραφική» διάστασή της όπου τα διαφορετικά επεισόδια συν-εμφανίζονται στον ίδιο χρόνο) μετατρέπεται προσωρινά σε διαχρονική (παρουσιάζοντας την εξέλιξη των μυθολογικών επεισοδίων στο χρόνο). Στους δύο «αντικειμενικούς χρόνους», της ανάγλυφης παράστασης και της ψηφιακής αφήγησης, προστίθεται ένας τρίτος χρόνος, ο βιωμένος χρόνος του επισκέπτη.